Οι τρεις πληγές που «στεγνώνουν» την Ελλάδα...

Οι τρεις πληγές που «στεγνώνουν» την Ελλάδα...









Την ίδια ώρα που έως και 270.000 γεωτρήσεις σε όλη την Ελλάδα -ορισμένες σε βάθος άνω των 500 μέτρων- «ρουφούν» ασταμάτητα τον υδροφόρο ορίζοντα, οι επιστήμονες εκφράζουν, για πρώτη φορά εφέτος, το φόβο ότι θα ζωντανέψει ο «εφιάλτης» του 1989, της χρονιάς με τη χειρότερη λειψυδρία των τελευταίων δεκαετιών. Αιτίες, η χρόνια υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων μέσω διάνοιξης γεωτρήσεων, η κατασπατάληση νερού και η ανομβρία, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά: Στην Ιεράπετρα Κρήτης μειώθηκε κατά 30% η παραγωγή και αρκετοί αγρότες σκέπτονται ακόμα και να εγκαταλείψουν τα χωράφια τους, η Λάρισα και η Καρδίτσα «μετρούν» δεκάδες χιλιάδες «καμένες» καλλιέργειες, αργολικά χωριά «ξεδιψούν» κάθε δεύτερη ημέρα, βρύσες στάζουν θαλασσινό νερό, ολόκληρες περιφέρειες -Πελοπόννησος, Βόρειο Αιγαίο- χαρακτηρίζονται «ημι-άνυδρες» και νοικοκυριά «στερεύουν» για μήνες εξαιτίας της ανεξέλεγκτης αδειοδότησης γεωτρήσεων για άρδευση.

«Το υδρολογικό έτος ξεκίνησε με έλλειμμα της τάξης του 60% σε επιφανειακά και υπόγεια νερά. Υπάρχει ο κίνδυνος ακόμα και η Αθήνα να βρεθεί σε δεινή κατάσταση», λένε οι ειδικοί. Στους τέσσερις ταμιευτήρες (Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος, Εύηνος) ο όγκος των υδατικών αποθεμάτων είναι σήμερα μειωμένος κατά περίπου 313 εκατομμύρια κυβικά μέτρα σε σχέση με πέρυσι. Σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ, την περασμένη Δευτέρα (6 Οκτωβρίου 2008) τα αποθέματα ανέρχονταν σε 479.176.164 κυβικά μέτρα, όταν, πριν από ακριβώς τέσσερα χρόνια ήταν 1.052.190.693, τουλάχιστον 573 εκατ. κυβικά μέτρα περισσότερα. «Τα αποθέματα μειώνονται, οι ανάγκες αυξάνονται και το νερό δεν αναπληρώνεται από τις βροχές, που τελευταία είναι τόσο “μαζεμένες” και έντονες που ξεπλένουν και σταδιακά διαβρώνουν τα εδάφη, συσσωρεύοντας φερτές ύλες και στους ταμιευτήρες. Και ενώ αυτά συμβαίνουν με μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, η πολιτική διαχείρισης των υδάτων στην Ελλάδα παραμένει στον αυτόματο πιλότο», λέει ο υδρογεωλόγος του ΙΓΜΕ, κ. Παναγιώτης Σαμπατακάκης. Στο «κόκκινο» βρίσκονται ήδη κοινότητες του Αργολικού Πεδίου, της Θεσσαλίας, της Κορινθίας, της δυτικής Μεσσηνίας, της ανατολικής Αττικής, της Κρήτης και πολλά νησιά (Νάξος, Σαντορίνη κ.ά.), όπου παρατηρούνται σημαντική ανεπάρκεια ή ακαταλληλότητα νερού και αλματώδης ρυθμός διάνοιξης ιδιωτικών γεωτρήσεων.

Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά: Υφαλμύρωση (θαλάσσια διείσδυση στα υπόγεια νερά) υπολογίζεται ότι έχουν υποστεί πάνω από 1,2 εκατομμύρια στρέμματα στην επικράτεια, με αποτέλεσμα το 27% των υπόγειων νερών να θεωρείται ακατάλληλο, το 15% να είναι κατάλληλο μόνο για άρδευση και το 48% να χαρακτηρίζεται καλής ποιότητας.

«Η μεγαλύτερη “πληγή” στην Ελλάδα είναι η ανεξέλεγκτη αδειοδότηση ιδιωτικών γεωτρήσεων για άρδευση. Ολα γίνονται υπό ένα νομότυπο αλλά μετέωρο επιστημονικά καθεστώς, αφού το μόνο περιοριστικό μέτρο για τις γεωτρήσεις είναι η απόσταση. Οι αδειοδοτήσεις είναι στα χέρια των διευθύνσεων υδάτων των Περιφερειών, οι οποίες όμως δεν διαθέτουν επιστημονικά δεδομένα.
Ετσι δεν προστατεύουμε, αλλά ρημάζουμε τους υδροφόρους ορίζοντες», περιγράφει ο κ. Σαμπατακάκης. Προ ημερών κλιμάκιο ειδικών επιστημόνων βρέθηκε στο Δήμο Χιλιοχωρίων Μεσσηνίας. Περίπου 300 κάτοικοι δεν είχαν νερό να πιουν επειδή το… έκλεψε μονομιάς μία και μόνο ιδιωτική γεώτρηση για άρδευση. «Με απλά λόγια, ο υδροφόρος ορίζοντας ήταν μικρός και εξουδετερώθηκε. Γινόμαστε συχνά πλέον μάρτυρες τέτοιων… ευτράπελων. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Πρέπει να ελεγχθούν άμεσα οι γεωτρήσεις. Χρειάζεται παράλληλα ευαισθητοποίηση των πολιτών», λέει ο κ. Σαμπατακάκης.

Τα «καμένα» της Θεσσαλίας
Περισσότερα από 110.000 στρέμματα αποτελούν το φετινό απολογισμό της καταστροφής στη Θεσσαλία εξαιτίας της έλλειψης νερού. Τα «καμένα της Θεσσαλίας» αφορούν καλλιέργειες στη Λάρισα και την Καρδίτσα, στην πλειοψηφία τους με βαμβάκι, αλλά και καλαμπόκι, τεύτλα κ.ά. Στην Καρδίτσα, οι «καμένες» εκτάσεις βρίσκονται στους Δήμους Παλαμά, Φύλλου, Αρνης, Σελλάνων, Κάμπου, Ταμασίου και Σοφάδων. Εδώ η «παραδοξότητα» έχει να κάνει με το γεγονός ότι κάηκαν ακόμη και χωράφια της Μεταμόρφωσης, του χωριού που πριν από δέκα χρόνια είχε… καταδυθεί λόγω πλημμυρών!

Οι εκτιμήσεις μιλούν για 68.000 καμένα στρέμματα που ανήκουν σε καλλιεργητές-τελευταίους χρήστες του αρδευτικού συστήματος, που στηρίζεται στα μειωμένα φέτος -λόγω λιγότερων βροχοπτώσεων- αποθέματα της λίμνης Πλαστήρα.

Ούτε μία σταγόνα νερό δεν έβγαζαν οι βρύσες σε τρία χωριά του Δήμου Γόργιανης Γρεβενών καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και η Καλλιθέα, τα Πριόνια και το Κηπουριό βρίσκονται στον ορεινό όγκο των Γρεβενών, το πρόβλημα της λειψυδρίας ήταν έντονο φέτος το καλοκαίρι.
Ο Δήμος Γόργιανης αντιμετώπισε την κατάσταση με διανομή νερού από υδροφόρα. Ταυτόχρονα, πραγματοποίησε αρκετές νέες γεωτρήσεις, σε ορισμένες από τις οποίες βρέθηκε ικανοποιητική ποσότητα νερού.

Από τα μέσα του περασμένου καλοκαιριού οι δήμαρχοι των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Αργολίδας ζήτησαν από τους κατοίκους να μη χρησιμοποιούν το νερό της βρύσης γιατί είναι ακατάλληλο για πόση και για μαγείρεμα. Για να μην κοπεί η υδροδότηση, οι υπεύθυνοι συμπλήρωναν την παροχή με νερά από γεωτρήσεις.

«Η ποσότητα των νερών δεν επαρκεί, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες, με την έλευση τόσων τουριστών», λέει στο ΕΤ ο νομάρχης Αργολίδας κ. Δημήτρης Σωτηρόπουλος. Οσο για το πρόβλημα για τις καλλιέργειες: «Η λύση θα δοθεί με την αξιοποίηση των νερών του Ανάβαλου, με την πραγματοποίηση έργων, ύψους 40,5 εκατομμυρίων ευρώ».

Οι αγρότες της Ιεράπετρας εκπέμπουν SOS

Στον αέρα κινδυνεύει να βρεθεί η αγροτική οικονομία της Κρήτης και ιδιαίτερα της Ιεράπετρας -μία από τις παραγωγικότερες περιοχές της Ελλάδας- εξαιτίας της λειψυδρίας!

Μόνο φέτος, η αγροτική παραγωγή (στην Ιεράπετρα καλλιεργούνται 15.000 στρέμματα οπωροκηπευτικών προϊόντων) μειώθηκε κατά 30%. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας στις περίπου έξι χιλιάδες αγρότες της περιοχής, πολλοί εκ των οποίων αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν ακόμη και τις καλλιέργειές τους («η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο και εμείς ευχόμαστε να βρέξει…!»).

Μπροστά στα σενάρια περί ερημοποίησης της περιοχής οι αρμόδιες τοπικές αρχές κάνουν ό,τι μπορούν για να περιορίσουν (τουλάχιστον) τις δυσάρεστες συνέπειες αλλά και τις παράνομες γεωτρήσεις που αναγκάζονται να κάνουν οι αγρότες για να εντοπίσουν νερό. Και αυτό, όπως λέει ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ (Τοπικός Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων) Μανώλης Παπαδάκης, «χωρίς καμιά υποστήριξη από την Πολιτεία».

Ακόμη και σήμερα, στο (μοναδικό) φράγμα των Μπραμιανών («τα αποθέματα νερού λιγοστεύουν επικίνδυνα») δεν έχουν ολοκληρωθεί -όπως καταγγέλλεται- τα συμπληρωματικά έργα που απαιτούνται, με αποτέλεσμα το βρόχινο νερό να καταλήγει στη θάλασσα. «Το κράτος πρέπει να δώσει τη μάχη κατά της λειψυδρίας, αλλά δυστυχώς πέρα… βρέχει! Θέλουμε να προχωρήσουμε στη δημιουργία οχυρωματικών έργων και οι αρμόδιες αρχές δεν μας δίνουν την έγκριση να αντικατασταθεί η προσαγωγός διώρυγα και να κατασκευαστεί άμεσα το φράγμα του Αγίου Ιωάννη», λέει ο κ. Παπαδάκης.

Δυσοίωνο φαντάζει για τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αγροτών Λασιθίου Στάθη Κορνάρο το αγροτικό μέλλον («τελευταία έχουν αυξηθεί οι πλειστηριασμοί σε χωράφια»). Ο ίδιος τάσσεται υπέρ της δημιουργίας εργοστασίου αφαλάτωσης, με συνθήκες ωστόσο ευνοϊκές για το περιβάλλον. «Κανονικά φυτεύαμε το Σεπτέμβρη, κρατούσαμε την καλλιέργεια έως και τέλος Ιουνίου. Τώρα συντηρούμε την καλλιέργεια μόνο τέσσερις μήνες και αναγκαζόμαστε να φυτεύουμε δεύτερη φορά».

Για τη στροφή, δε, σε νέες καλλιέργειες αναφέρει: «Θα μπορούσαμε να καλλιεργήσουμε κάτι άλλο, όπως για παράδειγμα τα φραγκόσυκα ή τον Πρωτέα (φυτό που παράγει άνθη)… Ομως θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους αγρότες για να αλλάξουν καλλιέργεια. Δεν έχουμε καμία ενημέρωση από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και για αυτό επιλέξιμη δαπάνη είναι μόνο το θερμοκήπιο».

Ο δήμαρχος Ιεράπετρας Μανώλης Μανουσάκης τονίζει πως δεν είναι ευχαριστημένος από τη στάση της Πολιτείας («θα διεκδικήσουμε την υλοποίηση των μέτρων ό,τι και να γίνει») και ελπίζει να υλοποιηθούν οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στο Δ’ ΚΠΣ, που αφορούν, μεταξύ άλλων, την κατασκευή φραγμάτων στη περιοχή του Αγίου Ιωάννη και στην κοιλάδα του ποταμού Μύρτος.

πηγή: ελεύθερος τύπος